Μετά την εξόντωση του Αθανάσιου Διάκου στη γέφυρα της Αλαμάνας και τη φρικώδη εκτέλεσή του (ανασκολοπισμός) στη Λαμία, ο Ομέρ Βρυώνης με 8.000 άνδρες συνεχίζει την κάθοδό του προς τον Μοριά για να καταπνίξει την επανάσταση.
Στις 8 Μαΐου 1821 φτάνει στην ευρύτερη τοποθεσία της Γραβιάς, όπου ο Οδυσσέας Ανδρούτσος έχει ταμπουρωθεί με μόλις 120 άνδρες στο ομώνυμο χάνι. Ακολουθεί σφοδρή και πολύωρη μάχη, στο πεδίο της οποίας οι Τούρκοι αφήνουν 300 νεκρούς και 600 τραυματίες, ενώ οι Έλληνες, που επιχειρούν έξοδο από το χάνι κατά τη διάρκεια της νύχτας, έχουν συνολικά μόλις 6 νεκρούς και 2 τραυματίες.
Την ίδια ημέρα, στις 8 Μαΐου 1821, ο Λυκούργος Λογοθέτης κηρύσσει επίσημα την επανάσταση στη Σάμο και θέτει σε εφαρμογή τον «Στρατοπολιτικό Διοργανισμό της Νήσου Σάμου», ο οποίος αποτελεί ολοκληρωμένο σύστημα πολιτικής και στρατιωτικής διοίκησης. Παρά τη συνεισφορά της στην Εθνεγερσία, η Σάμος δεν θα συμπεριληφθεί στο ελεύθερο ελληνικό κράτος και θα παραμείνει ημιαυτόνομη ηγεμονία έως το 1912, οπότε ενσωματώθηκε οριστικά στην ελληνική επικράτεια.
